นายสุรพงษ์ กองจันทึก ประธานมูลนิธิผสานวัฒนธรรม เรียกร้องให้กระทรวงศึกษาธิการเพิ่มอาณาจักรศรีเทพมรดกโลกในเนื้อหาประวัติศาสตร์ไทย

นายสุรพงษ์กล่าวว่า ตามที่องค์การยูเนสโกประกาศขึ้นทะเบียน “เมืองโบราณศรีเทพ” เป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2566 ที่ผ่านมา นับเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมแห่งที่ 4 ของประเทศไทย

เมืองศรีเทพเป็นเมืองโบราณขนาดใหญ่ มีพื้นที่มากกว่า 8 ตารางกิโลเมตร เฉพาะในเมืองโบราณที่มีคูน้ำคันดินล้อมรอบมีพื้นที่ราว 2,800 ไร่ นอกตัวเมืองมี “เขาคลังนอก” ที่เป็นสิ่งก่อสร้างทางความเชื่อสมัยทวารวดีที่ใหญ่ที่สุดของไทย คือกว้างยาวถึงด้านละ 64 เมตร

เมืองศรีเทพเป็นชุมชนที่มีมนุษย์อาศัยอยู่ตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ต่อเนื่องมาจนถึงศตวรรษที่ 18 มีหลุมฝังศพของมนุษย์ ช้าง และสุนัข จนถึงการติดต่อค้าขายและรับอิทธิพลของอินเดียเข้ามาในรูปแบบวัฒนธรรมศาสนาฮินดู ทั้งการนับถือ พระวิษณุ พระกฤษณะ พระสุริยะเทพ รวมทั้งวัฒนธรรมทางศาสนาพุทธทั้งนิกายมหายานและนิกายหินยาน

นายสุรพงษ์ กล่าวว่า สิ่งที่พบที่เมืองโบราณศรีเทพในวันนี้เป็นเพียงการขุดค้น 5% เท่านั้น ยังมีเนินดินที่คาดว่าเป็นแหล่งโบราณคดีที่มีขนาดใหญ่ที่สำรวจพบโดยโดรนไลดาร์อีกมาก ซึ่งรองบประมาณในการขุดค้นต่อไป อาทิ เขาคลังหน้า เขาคลังสระแก้ว

แม้ศรีเทพจะเคยยิ่งใหญ่เป็นอาณาจักรที่สำคัญบนลุ่มน้ำป่าสัก แต่ในประวัติศาสตร์หลักของไทยกลับไม่ได้กล่าวถึง

ประวัติศาสตร์ไทยมักเริ่มนับจากอาณาจักรสุโขทัยในปลายศตวรรษที่ 18 ซึ่งศรีเทพได้หมดความสำคัญลง ความเจริญกลับมาสู่ด้านทางแม่น้ำเจ้าพระยา โดยเฉพาะทางต้นน้ำ และนับสุโขทัยเป็นอาณาจักรแรกของไทย

การยอมรับทั้งโลกให้เมืองโบราณศรีเทพเป็นมรดกโลก คือการยอมรับในตัวตนและความสำคัญของศรีเทพ ทั้งต่อประเทศไทยและต่อวัฒนธรรมของโลก ซึ่งเมืองศรีเทพ นอกจากประกอบด้วยพื้นที่ โบราณสถาน โบราณวัตถุ ศาสนา ความเชื่อ ศิลปะ แล้ว ยังประกอบด้วยคนที่อาศัยอยู่กันมาเนิ่นนาน ที่สำคัญคือ คนเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของสังคมไทยในอดีต

นายสุรพงษ์ กล่าวว่า ประเทศไทยเป็นประเทศพหุวัฒนธรรมและพหุชนชาติ ปัจจุบันจากข้อมูลของศูนย์มานุษยวิทยาสิริธร องค์กรมหาชน พบว่า มีกล่มชาติพันธุ์ต่างๆอาศัยอยู่ในประเทศไทยกว่า 60 กลุ่มชาติพันธุ์ ซึ่งคนเหล่านี้ล้วนเป็น”คนไทย”

คนที่ศรีเทพ ไม่ว่าจะพูดภาษาอะไร นับถือความเชื่อแบบไหน เมื่ออยู่ในแผ่นดินไทย ย่อมเป็นคนไทย

อาณาจักรศรีเทพก็คือเมืองโบราณของไทยที่ลุ่มน้ำป่าสัก ที่อาศัยอยู่มาเนิ่นนานนับพันปี ตั้งแต่ยุคปลายก่อนประวัติศาสตร์ จนถึงพุทธศตวรรษที่ 18 ก่อนเสื่อมลง แล้วอาณาจักรสุโขทัยเจริญขึ้นมาแทน

ศรีเทพจึงเป็นตัวต่อสำคัญที่สุดในประวัติศาสตร์ไทยที่บอกกล่าวถึงมาอยู่อาศัยและดำรงชีพกันเป็นชุมชน เป็นเมือง มีอารยธรรม วัฒนธรรมต่อเนื่องในดินแดนประเทศไทยนี้ จากสมัยก่อนประวัติศาสตร์มาจนถึงยุคปัจจุบัน

นายสุรพงษ์ กล่าวว่า จากเดิมที่เรานับประวัติศาสตร์ไทยเริ่มจากกรุงสุโขทัย ซึ่งมีระยะเวลาเพียงร้อยกว่าปี ต่อด้วยกรุงศรีอยุธยากินเวลากว่าสี่ร้อยปี กรุงธนบุรีอีกสิบกว่าปี และกรุงรัตนโกสินทร์ปัจจุบันก็แค่กว่าสองร้อยปี รวมแล้วยังไม่ถึงพันปี แต่ก่อนหน้านั้นเรามีกรุงศรีเทพที่เจริญรุ่งเรืองต่อเนื่องมากว่าพันปี

การปรากฏและได้รับการยอมรับของศรีเทพลบล้างความเชื่อเดิม และตำราประวัติศาสตร์ที่เขียนกันว่า ถิ่นเดิมของไทยอาจจะมาจาก 1. เทือกเขาอัลไต 2. ตอนกลางแม่น้ำฮวงโห และ 3. ตอนใต้ของจีน เมื่อไทยมาสู่ดินแดนนี้ได้สถาปนาสุโขทัยเป็นอาณาจักรแรก เพราะมีอาณาจักรศรีเทพอยู่มาเนิ่นนาน ต่อมาเสื่อมและย้ายความเจริญมาที่สุโขทัย

นายสุรพงษ์ เรียกร้องว่า กระทรวงศึกษาธิการและสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน(สพฐ.)จำเป็นต้องปรับเนื้อหาวิชาประวัติศาสตร์ ซึ่งเป็นวิชาบังคับ โดยเพิ่มข้อมูลของอาณาจักรศรีเทพเข้าไปว่าเป็นอาณาจักรของไทยในยุคก่อนอาณาจักรสุโขทัย เพื่อให้ตรงกับข้อเท็จจริงที่ปรากฏและได้รับการยอมรับในปัจจุบัน

ความภูมิใจในมรดกโลกเมืองโบราณศรีเทพ จึงควรเป็นความภูมิใจและเข้าใจในอดีตของผืนแผ่นดินไทยที่สืบทอดกันมาจากศรีเทพถึงปัจจุบัน

สำนักข่าว The Flows ThaiLand